Pamięć EEPROM – Problemy przy diagnozowaniu usterek

Problemy przy diagnozowaniu usterek spowodowanych przez pamięci EEPROM.

Jednym z większych problemów ostatnich lat jest wzrost usterek spowodowanych przez pamięci EEPROM.

Mimo że większość serwisantów jest świadoma tego problemu, zdiagnozowanie usterki jest bardzo trudne. Po objawach uszkodzenia odbiornika jest niezwykle kłopotliwe podjąć decyzję i wskazać, że za ten stan odpowiedzialna jest właśnie pamięć EEPROM.

Najczęstszą usterką wskazującą na wadliwą pamięć jest brak obrazu w postaci czarnego lub białego ekranu na całej powierzchni bez treści obrazowej. Jednocześnie w takiej sytuacji odbiornik pozostaje w stanie „stand by”. I tutaj można zapewne z całą odpowiedzialnością rozpocząć prace nad szukaniem usterki w module IP (Integrated Power)„. W tej pamięci zapisane są wszelkie nastawy i parametry dotyczące OSD oraz wartości różnych parametrów czasowych. Dodatkowo warto pamiętać o drugiej pamięci EEPROM. Pamięć ta przechowuje dane DDC (Display Data Channel). DDC jest standardem definiującym sposób komunikacji karty graficznej z urządzeniem wyświetlającym, na przykład ekran monitora lub odbiornika LCD.

Standard ten określa parametry elektryczne, jak również interfejs programisty. Jest to rodzaj pamięci ROM, w której zapisuje się parametry monitora lub odbiornika. Parametry te można odczytać programowo. Tymi danymi mogą być fizyczne rozmiary monitora, maksymalna częstotliwość odchylania poziomego i pionowego, punkt bieli parametry obrazu, itd. Dodatkowy standard DDC/CI (Command Interface) umożliwia programowe sterowanie ekranu, tzn. wysyłanie rozkazów, które mogą powodować przykładowo zmianę jasności, kontrastu lub wielkości obrazu. Komunikacja z ekranem zrealizowana została za pomocą szeregowego interfejsu l²C.

Najczęściej ta pierwsza pamięć, którą jesteśmy bardziej zainteresowani z uwagi na swoją zawartość jest na przykład formatu 24C08, 24C16. Jeżeli odbiornik ulegnie uszkodzeniu na skutek złego działania EEPROM, objawy mogą wystąpić również w postaci uszkodzenia obrazu lub dźwięku, a nie tylko być związane ze stanem „standby”. Pamięć EEPROM – to Electrically Erasable Programmable Read-Only Memory (elektrycznie kasowana programowalna pamięć tylko do odczytu).

Może być również przedstawiona, jako E2PROM. Jest to bardzo prosty sposób, na przechowywanie w formie elektronicznej stosunkowo małych ilości danych. Duży mikroprocesor może zawierać zarówno ROM (tylko odczyt) jak i RAM (pamięć o dostępie swobodnym). Mikroprocesory z dużą ilością ROM są drogie, układ EEPROM może obniżyć całkowity koszt odbiornika, ponieważ spowoduje to obniżenie wymagań w stosunku do wielkości pamięci ulokowanej w mikroprocesorze.

Pamięci EEPROM stosowane w większości odbiorników są typu szeregowego, a mikroprocesor czyta i zapisuje jeden bit w tym samym czasie przy pomocy 2 linii adresowych, choć proces tego zapisu przebiega dłużej niż przy użyciu samego mikroprocesora. Program EEPROM może przypominać tzw. „maskę” (od pierwszych pamięci „MROM” – MaskROM), gdzie program jest fizycznie zapisany w urządzeniu, a powszechnie jest nazywany „dumpem”, co oznacza zrzut informacji elektronicznie ładowanej przy użyciu programatora do pamięci EEPROM.

Pojemność pamięci podawana jest w bajtach, bajt składa się z 8 bitów. Bit jest binarną cyfrą, jest to „1” lub „0”. Informacja zapisywana jest w postaci kombinacji „1” i „0” na ośmiu pozycjach. Bajty można wyrażać w postaci szesnastkowej [postać szesnastkowa jest oparta na 16 znakach od 0 aż do F (0123456789ABCDEF)]. Rozmiar pamięci EEPROM jest określany w kilobitach (1K=1024). W nazwie o różnym zapisie ważny jest człon taki jak 24C08,24C16 itd. Pozostałe dane podane w pełnej nazwie określają producenta, dane dotyczące daty i serii produkcji.

„24” oznacza „rodzinę pamięci EEPROM”, wszystkie 24 urządzenia pracują w podobny sposób i będą one albo w obudowie typu dip (większy rozmiar) lub soic (montaż powierzchniowy). Mają zwykle 8 wyprowadzeń i tylko 5 połączeń.

„C” jest typem pamięci EEPROM. Niekiedy w dwóch podobnych odbiornikach możemy znaleźć i 24LC16, i 24A16.

24LC można zaprogramować napięciem od 2.5V do 5.5V i może pracować w wyższej temperaturze, podczas gdy 24AA można zapisać napięciem od 1,8 V do 5,5 V, ale może pracować w niższej temperaturze. Ponieważ wymagania dotyczące użytkowania odbiornika mogą być w granicach tych parametrów, to można tutaj zastosować każdą z tych pamięci. Innymi popularnymi typami spotykanymi w odbiornikach są: 24C, 24FC i 24A. Wszystkie działają podobnie, a różnią się od siebie tylko nieznacznie.

„16”. Jest to bardzo ważny parametr, ponieważ określa rozmiar pamięci. Zorganizowany w 8 blokach 256 x 8 bitów (8 x 256 x 8 = 16384, czyli 16×1024=16 kilobitów, stąd oznaczenie 16). Analogicznie dotyczy liczby „32”. Jeżeli liczba ta wyniesie „32”, to pamięć jest zorganizowana w 16 blokach 256 x 8 (16 x 256 x 8 = 32768 bitów lub 32K),

Czasami można usłyszeć o prawidłowym działaniu odbiornika przy zastosowaniu pamięci EEPROM o mniejszej pojemności niż ta, która jest przewidziana dla danego urządzenia.
Może to wystąpić, kiedy zastosowany program nie zużywa całej pamięci zainstalowanej w urządzeniu. Niektóre konstrukcje odbiorników używają czystej, nie zapisanej pamięci EEPROM. Przy włączeniu odbiornika, informacje są ładowane do pamięci z mikroprocesora.

Jeśli zostanie uszkodzony mikroprocesor, można uzyskać interesujące objawy uszkodzeń. Na przykład w odbiorniku Samsung z chassis GBP40SEN z modelami LE40R81BX, LE4088 itp. gdzie uszkodzenie pamięci EEPROM może powstać po awarii zasilania, a które występuje dość powszechnie w tych modelach. Układ EEPROM może okazać się również uszkodzony po wymianie kondensatorów. Wymiana starego EEPROM na nowy, pusty może wyciągnąć go ze stanu „standby”, choć w wyniku tego odbiorniki mogą utracić pamięć i będą wymagały ponownego dostrojenia.

Pamięć EEPROM może również powodować różne, inne uszkodzenia obrazu, a wielu serwisantów będzie dokonywać jego wymiany, jeśli stwierdzą jakikolwiek błąd przypominający symptomy tego uszkodzenia. Często spotykamy się z uszkodzeniem pamięci EEPROM w Beko chassis PE (modele 42WP300PS itd), przy którym grafka będzie działać prawidłowo, a obraz pozostanie bardzo ciemny. Ponieważ pamięci EEPROM w obu tych chassis są czyste, to programator nie będzie tutaj przydatny. Można przeprogramować je bez wylutowywania, ponieważ są one montowane powierzchniowo.

W niektórych przypadkach istnieje ryzyko uszkodzenia mikroprocesora, który można łatwo wymontować i wymienić na nowy.

W nowych rozwiązaniach układowych stosowane są zestawy 3 pamięci EEPROM. Mikroprocesor będzie stale monitorować wszystkie 3 pamięci. Jeśli jedna zostanie uszkodzona, to zostanie zmieniony zapis informacji w innych dwóch pamięciach. Powinno to ograniczyć ilość problemów spowodowanych przez wadliwe oprogramowanie w pamięciach EEPROM, jednak wydaje się, że więcej odbiorników narażonych na uszkodzenia oprogramowania, które musi być programowane bezpośrednio z komputera PC.

Porównywarka cen sprzętu RTV