Kod QR – szybka odpowiedź

Niewątpliwie spotkałeś się z charakterystycznymi, kwadratowymi czarno białymi kodami. Obecnie coraz częściej można je zauważyć w prasie, na okładkach czasopism, czy nawet na wielkoformatowych billboardach reklamowych. Czym one tak naprawdę są i jaka jest ich zasada działania? Kod QR (skrót pochodzi od ang. „Quick Response” – szybka odpowiedź) powstał w Japonii już dość dawno, bo w 1994 roku. Wynalazła go firma Denso Wave, która miała pomóc Toyocie na bieżąco śledzić stan pojazdów w trakcie procesu ich produkcji. W odróżnieniu od standardowego kodu kreskowego, obecnego na niemal każdym dostępnym w sklepach produkcie, QR posiada bardziej skomplikowaną strukturę, która pozwala na zapisanie o wiele większej ilości informacji niż w standardowych „paskach”.

Co umożliwia kod QR?

Oprócz większej pojemności oraz podstawowej funkcji kodowania numerycznego, QR umożliwia też zapisywanie danych tekstowych korzystających z alfabetu łacińskiego, arabskiego, japońskiego, greckiego, hebrajskiego oraz cyrylicy. Z początku oznaczenie tego typu wykorzystywane było głównie w produkcji, gdzie pozwalało w łatwy sposób sprawować kontrolę i szczegółowo oznaczać przedmioty na danym etapie ich wytwarzania.

Kody QR w reklamie

Wraz z rozwojem Internetu zaczęło ono zdobywać szersze zastosowania, by w pełni rozwinąć swe skrzydła w epoce powszechnie dostępnych urządzeń mobilnych nowej generacji. Ostatnio kody QR używane są najczęściej w ogólnie pojętej reklamie i stanowią nieocenioną pomoc w zarządzaniu multimedialnymi treściami.

Jak z niego korzystać?

Korzystanie z kodu QR jest niezwykle łatwe. Gdy przykładowo podczas spaceru po mieście natrafimy na plakat reklamowy z tym kodem, wystarczy wyjąć z kieszeni swojego smartfona lub tablet, uchwycić w obiektywie jego kamery czarno-biały obrazek i po chwili na ekranie naszego urządzenia otrzymamy informację, jakie dane zostały w nim zawarte.

W zdecydowanej większości przypadków będzie to bezpośredni link do strony internetowej, bądź podpiętego załącznika graficznego. QR należy do rodziny kodów modułowych, w których określone partie danych zapisywane są w autonomicznych segmentach graficznych. Za pojedynczy moduł uważa się czarny lub biały kwadrat.

Gdy obok siebie znajdzie się ich kilka, wtedy powstaje słowo kodowe, zawierające dane o zapisanych w określonym module znakach. Obecnie istnieje 40 wersji tego kodu, z czego każda różni się ilością zastosowanych w niej modułów. Najmniejszy wymiar QR zawiera w sobie 21×21 modułów, największy zaś posiada 177×177 obszarów mogących pomieścić w sobie 1852 zaszyfrowane znaki.

Jakby tego było mało, pojedyncze kwadraty z kodami można połączyć ze sobą (limit wynosi 16 sztuk) w celu zapisu większej ilości informacji. To krótkie liczbowe zestawienie pokazuje wielki potencjał drzemiący w tym standardzie szyfrowania.

Budowa kodu szybkiej odpowiedzi QR

Skupmy się jednak na tym, co mamy przed oczami. A jest to zlepek czarno-białych pikseli, który z pozoru wydaje się być czystą kreacją chaosu. W całym szaleństwie jest jednak metoda – wystarczy nieco uważniej przyjrzeć się graficznemu układowi kodu (rys. 1).

1. W pierwszej kolejności wzrok przyciągają trzy duże kwadratowe obszary widoczne po rogach. Są to wzory pozycji — ich zadaniem jest przekazanie czytnikowi wskazówek, w jaki sposób ma szukać poszczególnych segmentów informacji w kodzie. Znaczniki te zawsze wyglądają w ten sam sposób i przybierają postać dużych czarnych kwadratów otoczonych białą, a następnie czarną obwódką. Dodatkowo każdy z wzorów pozycji sąsiaduje z obu stron z białymi paskami o szerokości jednego modułu, pełniącymi rolę separatorów.
2. Kolejnym elementem legendy każdego kodu jest tzw. wzór (pasek) synchronizacji. Jeśli uważnie prześledzisz wzrokiem obszar łączący sąsiednie wzory pozycji, zobaczysz linie składające się z naprzemiennie ułożonych czarnych i białych kwadratów. Dzięki nim skaner otrzymuje informację o jednostkowej gęstości kodu oraz współrzędne pozwalające na łatwiejsze „poruszanie się” po poszczególnych segmentach podczas ich deszyfracji.
3. Z racji istnienia 40 wersji QR, konieczne jest „pokazanie” czytnikowi z jaką wersją kodu ma do czynienia. Informacja ta najczęściej znajduje się w obszarze między wzorami pozycji, zaraz za paskiem synchronizacji.
4. Spostrzegawcze osoby zauważą z pewnością jeszcze jeden charakterystyczny wzór. Mowa tutaj o pojedynczej czarnej kropce otoczonej białą, a następnie czarną obwódką. Ten graficzny układ nosi nazwę wzoru osiowego. W kodach o pokaźniejszych rozmiarach stosuje się go w większych ilościach w symetrycznym układzie. Jego rolą jest ułatwienie urządzeniu skanującemu obrania właściwej perspektywy przy odczycie QR.

Przy tworzeniu kodu niezwykle istotną rolę ma dobór mechanizmu korekcji błędów. Im jest on dokładniejszy, tym większa jest procentowa szansa na odzyskanie przez oprogramowanie skanujące niedokładnych, bądź utraconych danych. Wyróżnia się 4 poziomy korekcji (oznaczone literami L, M, Q, H) – warto w tym miejscu zaznaczyć, że zastosowanie bardziej precyzyjnego wariantu powoduje obniżenie ilości znaków jakie możemy zakodować.

Generator kodów QR

Sam proces powstawania kodu QR jest dziecinnie prosty. W internecie znajdziemy mnóstwo darmowych generatorów, które w ułamku sekundy całą pracę wykonają za nas. Wystarczy tylko wpisać treść jaką chcemy zaszyfrować, wybrać rozmiar kodu oraz wspomniany wcześniej typ mechanizmu korekcji i voila!

Kody QR obecne są w wielu dziedzinach życia, a ich zastosowanie nieustannie rośnie. Najczęściej obecne są one w różnego rodzaju materiałach reklamowych i służą do dokładniejszego opisu danego produktu. Korzysta z nich także prasa, która za ich pośrednictwem kieruje czytelnika na strony internetowe wydawnictwa, skąd może np. pobrać cyfrową wersję artykułu. Ten typ szyfrowania zaczęli sobie bardzo cenić specjaliści od graficznego marketingu oraz ludzie biznesu.

Nie są obecnie skazani na noszenie ze sobą papierowych wizytówek. Wystarczy, że informacje o sobie zakodują w QR, a ich partner w interesach w jednej chwili będzie w stanie otrzymać informację nie tylko o imieniu i nazwisku kontrahenta, ale także np. zobaczy krótką notkę o danej firmie, jej profilu, itd.

Kod przydatny w turystyce

Kod ten powoli znajduje także zastosowanie w turystyce – dzięki możliwości szyfrowania danych geolokalizacyjnych, na ekranie smartfona może również zostać wyświetlona mapka danego obszaru. Za granicą QR używa się m.in. w środkach komunikacji miejskiej, gdzie rysunki z czarno-białymi pikselami pojawiają się na biletach. Przy użyciu skanującego czytnika kontrolerzy mogą wtedy szybko i wygodnie sprawdzać ich ważność.

Technologia ta, pomimo swojej niewątpliwej funkcjonalności, pozostaje jednak w pewnym stopniu niedoceniana.

Często zdarzają się przypadki, w których za wygenerowanym kodem stoi jedno słowo lub zdanie, które z powodzeniem można by było napisać w tradycyjnej formie – takie przypadki traktowane są jako sztuczna próba zwrócenia na siebie uwagi i negatywnie nastrajają do korzystania z QR. Coraz więcej jednak jest osób, które doceniają prawdziwą wartość tego rozwiązania, czyli możliwość zawarcia jak największej treści w jak najmniejszym nośniku informacji.

Porównywarka cen sprzętu RTV